حوثیهای یمن در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲۰۰ کشتی عبوری در دریای سرخ حمله کردند و این حملات در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه داشته است. این گروه شیعه یمنی با کمک تسلیحاتی جمهوری اسلامی و کمک اطلاعاتی روسیه، تنگه بابالمندب را که مسیر عبور ۱۲ درصد تجارت جهان است تا حدودی تحت کنترل گرفته است.
نشریه اکونومیست در گزارشی نحوه فعالیت حوثیها را بررسی کرده است. تصویر ترسیمشده نشاندهنده تغییراتی چشمگیر است: حجم بار عبوری از تنگه بابالمندب دوسوم کاهش یافته، ملیت کشتیهای عبوری و مسیرها تغییر کرده، و هزینههای اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۰۰میلیارد دلار برآورد شده است.
برقراری آتشبس در غزه احتمالا به کاهش حملات حوثیها منجر خواهد شد. با این حال، کمتر فرد آشنا با بحران دریای سرخ باور دارد که این آتشبس خطر حوثیها را از بین خواهد برد. توانمندیهای حوثیها همچنان باقی است و یمن همچنان دولتی شکستخورده است.
اکونومیست در ادامه مینویسد انگیزه حوثیها فراتر از غزه است و آنها به اهداف دیگری از جمله کشورهای عربی خلیج فارس نیز حمله کردهاند. حوثیهای یمن با ایجاد یک مدل تجاری موفق برای کسب درآمد کلان از تجارت جهانی، انگیزهای قوی دارند تا به فعالیتشان بهعنوان دربان کانال سوئز ادامه دهند.
در ده ماه منتهی به اکتبر ۲۰۲۴، حملات حوثیها باعث تغییر مسیر کشتیهای تجاری شد و دستکم ۱۷۵ میلیارد دلار به هزینههای حملونقل افزود. در عین حال، کاهش تعداد کشتیهای عبوری از کانال سوئز ۷ میلیارد دلار از درآمد مصر کاسته است و آمریکا نیز حدود ۵ میلیارد دلار برای گشتهای حفاظتی در دریای سرخ هزینه کرده است.
بهرغم کاهش تردد کشتیهای تجاری از تنگه بابالمندب، عبور کشتیهای چینی افزایش یافته است و حدود یکپنجم کشتیها چینیاند، اکثر محمولههای نفت خامی هم که از کانال سوئز عبور میکنند متعلق به روسیه است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حوثیها ۱۵ ژانویه اعلام کردند که در پی آتشبس غزه، حملاتشان به کشتیها در دریای سرخ متوقف خواهد شد، اما برای تحقق این وعده شرایطی سنگین مطرح کردند، از جمله اینکه تمام فعالیتهای نظامی اسرائیل و تمام حملات نظامی غرب به یمن متوقف شود.
بسیاری از ناظران در مورد پایان بحران دریای سرخ تردید دارند. حوثیها در حال مذاکره با عربستان سعودی برای خاتمه یک دهه درگیریاند. هر زمان که سعودیها امتیازهایی پیشنهاد میدهند، حوثیها درخواستهای بیشتری مطرح میکنند.
به نوشته اکونومیست، اکنون حوثیها سلاحی دارند که میتواند تجارت جهانی را مختل کند، و ممکن است از آن برای اهداف دیگری از جمله منحرف کردن توجه یمنیها از بحران اقتصادی کشور استفاده کنند.
از سویی، بسته بودن مسیر تجاری دریای سرخ بسیار سودآور است. گروهی از کارشناسان در ماه نوامبر به شورای امنیت اعلام کردند که چند شرکت حملونقل از طریق یک شرکت مرتبط با یکی از رهبران ارشد حوثی هماهنگ میکنند تا مجوز عبور ایمن خریداری کنند.
تیم لندرکینگ، نماینده ویژه آمریکا در امور یمن، میگوید: «واضح است که معاملاتی پشت پرده در جریان است.»
کارشناسان سازمان ملل متحد برآورد میکنند که این پرداختها به ۱۸۰ میلیون دلار در ماه یا ۲.۱ میلیارد دلار در سال برسد. در واقع، این کار درآمد حوثیها را دو برابر میکند.
اگر هر کشتی که از تنگه بابالمندب عبور میکند چنین هزینهای بپردازد، بهمعنای بیش از ۲۰۰ هزار دلار برای هر سفر خواهد بود، که ممکن است برخی کشتیها استطاعت مالی پرداخت نداشته باشند.
گرچه حوثیها تایید کردهاند از مالکان کشتیها خواستهاند درخواست «مجوز» بدهند، سخنگوی حوثیها ادعاهای مربوط به دریافت «اجرتهای غیرقانونی» را «ساختگی» توصیف کرده است.
اکونومیست مینویسد اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، هرگونه توافق شرکتها یا دولتها با حوثیها خطر مشروعیتبخشی به این مسئله را دارد که کشورهای ساحلی میتوانند در تردد در آبهای آزاد مداخله کنند.
لندرکینگ میگوید آمریکا و متحدانش بهشدت مخالف واگذاری «کنترل آبراههای حیاتی به هر بازیگر غیردولتیاند، چه رسد به حوثیها».
با این حال، به نظر میرسد کشورهای معدودی مایل به انجام اقدامهای لازم برای جلوگیری از این وضعیت باشند. منابع آمریکا بهشدت محدود شده است و بخش اندکی از محمولههای تجاریاش از این آبها عبور میکنند و بنابراین، از جانب حوثیها تهدید نمیشود. قدرتهای منطقهای مانند مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز بهطور کلی نیروی دریاییشان را دور نگه داشتهاند تا اینطور به نظر نرسد که از اسرائیل حمایت میکنند.
گرچه مقامهای پکن به دیپلماتهای آمریکایی گفتهاند از آزادی کشتیرانی حمایت میکنند، به نظر میرسد که با واسطهگری جمهوری اسلامی ایران، برای عبور ایمن کشتیهایشان با حوثیها به توافق رسیدهاند. لندرکینگ میگوید حوثیها «تجارتی پررونق» با برخی شرکتهای چینی دارند.
بهرغم تلاشهای آمریکا و متحدانش برای بازگرداندن امنیت به دریای سرخ، به نظر میرسد که حوثیها همچنان به کنترل دریای سرخ ادامه خواهند داد.
حوثیها «مرکز هماهنگی عملیات بشردوستانه» را راهاندازی کردهاند و به گفته یکی از مقامهای حوثی، «خدمات تردد امن» ارائه میدهند. او اضافه کرد این مرکز «همیشه آماده پاسخگویی به هرگونه سوال یا ارائه مشاوره است».